Flopy Disket sürücü ve disket yapısı. (Basit anlatım)

Disket, üzerine bilgi yazılabilen, yazılı bilgi okunabilen manyetik ortamdır. Bilgisayardaki küçük boyutlu verilerin bir başka bilgisayara taşınması ya da yedeğinin alınması için disket kullanılır. Disketlerin bilgi depolama kapasitesi sınırlıdır.

Minik bir bobinden oluşan disket sürücü okuma/yazma kafası daire şeklinde olan izlere (track) ‘0’ ve ‘1’ şeklindeki bilgileri manyetik olarak kaydeder. Diskette bulunan bilgiler, kullanıcı tarafından silinmediği ya da koruma yöntemlerine uyulduğu sürece kaybolmaz.

Disket sürücünün iç yapısının basit olarak gösterilmesi

Disketin arka tarafında resim de görüldüğü gibi koruma kapağı (protect) vardır. Bu koruma kapağı açık olduğu zaman diskete kayıt yapılamaz. Koruması açık bir diskete kayıt yapılamadığı için de virüs bulaşması da söz konusu olmaz. 3,5 inçlik HD (high density) özellikli disketlerde 1,44 MB lık veri saklanabilir. DD (double density) özellikli disketlere ise 720 kB lık bilgi saklanabilir.

Bir disketin her iki yüzünde de iç içe geçmiş dairesel halkalar şeklinde izler (track) bulunur. Bu izler gözle görülemez. 3,5 inçlik DD disketlerde iz sayısı 80’dir. Bilgisayarın disk üzerine veri (data) yazabilmesi için izlerin parçalara (sektör) ayrılması gerekir. Parçalara ayırma, DOS ya da Windows 95/98/ME/XP işletim sistemlerinde Biçimleme programıyla yapılır. Alttaki Şekilde DD özellikli bir disketin mantıksal yapısı verilmiştir.

Bir disket biçimlenip sektörlere ayrılınca, ilk sektör boot record (boot kaydı) için ayrılır ve buraya diskete ilişkin bazı bilgiler yazılır. Boot kaydının hemen yanındaki sektörlere ise diskete kaydedilen dosyalara ait bilgilerin kayıtlı olduğu alanları gösteren dosya yerleşim tablosu (FAT, file allocation table) kaydedilir.

Bilgisayar hangi dosyanın nerede kayıtlı olduğunu FAT’a bakarak anlar. FAT’ta bulunan veriler silinirse disketteki dosyalara ulaşılamaz. Bunu engellemek için disketlerde iki tane FAT oluşturulur. Birinci FAT bozulmuşsa bilgisayar ikinci (yedek) FAT’a bakar.

Biçimleme işlemi sonucunda bir diskette oluşan üçüncü alan dizin (klasör) girişi olarak adlandırılır. Biçimlenen bir diskette oluşan dördüncü alan ise programlardaki bilgilerin kaydedildiği yerdir. DD özellikli bir disket biçimlendiği zaman her iki yüzündeki izler 9 sektöre (dilime), HD özellikli bir disket ise 18 sektöre ayrılır. Yani, parçalara ayrılmış olan her bir iz bir sektörü oluşturur. Bir sektör 512 byte (bayt) lık veri saklayabilir. Bu değeri göz önüne alarak DD özellikli bir disketin kapasitesini hesaplayacak olursak:

DD diskette, 2 adet yüz, her sektörde 80 iz, her izde 9 sektör, her sektörde 512 byte (yaklaşık olarak 0,5 kB) olduğuna göre, Veri saklama kapasitesi = 2x80x9x0,5 = 720 kB olarak bulunur.

Disketleri kullanırken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:

1. Manyetik alandan uzak tutulmalıdır.

2. Disketin bilgi depolayan manyetik yüzeyine el sürülmemelidir.

3. Disket, TV, radyo, ekran, hoparlör gibi cihazların yakınına konulmamalıdır.

4. Disket ağır cisimlerin altına konulmamalıdır.

5. Çok sıcak ya da çok soğuk ortamlarda bırakılmamalıdır.

6. Diskete etiket yapıştırıldıktan sonra bastırarak yazı yazılmamalıdır.

7. Disket sürücünün ışığı yanarken disket çıkarılmamalıdır.

8. Disket toz ve sudan uzak tutulmalıdır.

9. Disketin bozulabileceği göz önüne alınarak önemli kayıtların ikinci bir kopyası daha alınmalıdır.